Bij de Achterhoekse praktijkproef met de duurzame kunstmestvervanger Groene Weide Meststof (GWM) is een evenwicht in de bodem bereikt voor stikstof. Door de stikstofbemesting heel goed af te stemmen op de gewasbehoefte was er in 2020 geen sprake van toename de voorraad minerale stikstof. Dit ondanks het zeer droge jaar. Het realiseren van een dergelijke stikstof evenwicht is een belangrijke bouwsteen voor het bereiken van kringlooplandbouw. Dit laatste wordt door beleidsmakers gezien als de toekomst voor een duurzame agrarische sector.
In het kader van de praktijkproef is de werking van GWM op tien percelen grasland vergeleken met dat van minerale stikstofkunstmest. De percelen lagen verspreid over de Achterhoek. Volgens de betrokken onderzoeker van Wageningen University & Research WENR, Phillip Ehlert, is het praktisch realiseren van balans in de voorraad bodemstikstof te danken aan de zorgvuldige bemestingsadviezen die gedurende het jaar voor alle betrokken percelen door experts van ForFarmers zijn opgesteld. “Ook de zorgvuldige uitvoering van de bemesting heeft er zeker aan bijgedragen dat er geen opbouw van minerale stikstof in de bodem was,” zegt onderzoeker Phillip Ehlert.
Men spreekt van balans in bodemstikstof als de voorraad minerale stikstof (ammoniumstikstof en nitraatstikstof) in de bovenste 90 cm van de bodem voor en na het groeiseizoen gelijk zijn. Ook moet de opbouw van deze voorraad over de verschillende bodemlagen (0-30 cm, 30-60 cm en 60-90 cm) in de tijd niet erg verschillen. Voor het bepalen van de concentraties zijn daarvoor in het voor- en najaar grondmonsters genomen tot 90 centimeter diep en in een gespecialiseerd bodemlaboratorium geanalyseerd. “Juist door gerichte sturing van de stikstofbemestingsgift op bodemvoorraad en de opbrengsten van de sneden gedurende het groeiseizoen waren de concentraties stikstof in de bodem voor en na het groeiseizoen nagenoeg gelijk,” geeft Phillip Ehlert aan.
Het realiseren van evenwicht voor de stikstof in de bodem is een belangrijke bijdrage aan het verder verbeteren van de kwaliteit van het grondwater onder de agrarische gebieden in Oost Nederland. Volgens de jaarlijkse rapportage van onder andere het RIVM bevat het bovenste grondwater er nu nog teveel nitraat. Dit komt vooral door uitspoeling van niet door het gewas opgenomen bemestingsmineralen. Bij droge jaren is er een verhoogd risico op een hoger niet benutte rest van stikstofbemesting. De pilot wijst uit dat ook in droge jaren het risico op verhoging van de bodemvoorraad stikstof beheersbaar is. Daarvoor moet wel goed gestuurd worden op bodemvoorraad, de stikstofbemesting per snede en het aantal sneden. In die situatie kan er logischerwijs nauwelijks stikstof uitspoelen, waardoor de concentratie nitraat in het bovenste grondwater snel kan dalen. “Ik kan me voorstellen dat betrokkenen gaan nadenken hoe ze deze systematiek van goed gefundeerde bemestingsadviezen en zorgvuldige bemesting in de hele regio kunnen realiseren,” zegt Ehlert, “in dit project is in ieder geval aangetoond dat het resultaat heeft.”
In het kader van de Achterhoekse pilot Groene Weide Meststof (GWM) is in de periode 2018 tot 2020 het gedrag van deze duurzame kunstmestvervanger op tien percelen grasland vergeleken met dat van kunstmest. De helft van een perceel ontving daarbij de bemestingsmineralen via GWM. De andere helft van het perceel kreeg steeds dezelfde hoeveelheid mineralen, maar dan in de vorm van kunstmestkorrels. Onderzoek van de WUR wees ieder jaar uit dat de werking van GWM nagenoeg vergelijkbaar is met die van kunstmest.
Dit onderzoek maakt onderdeel uit van de Achterhoekse regiodeal Kringloop Landbouw. De stichting Biomassa voert het project uit in samenwerking met onder andere ForFarmers, Groot Zevert Vergisting, LTO Noord en Nijhuis Industries. Het project wordt financieel ondersteund door het ministerie LNV, de provincie Gelderland en Achterhoek Ambassadeurs.